Jakie materiały na ściany (i nie tylko na ściany) to odwieczny dylemat budujących. Jeśli inwestorzy chcą budować z betonu komórkowego, to stają przed kolejnymi dylematami. Nie wiedzą jaki asortyment wybrać. Oprócz różnego rodzaju formatów elementów murowych są jeszcze przecież różnego rodzaju gęstości, różnego rodzaju kształty bloczków w kontekście profilowania.
Dylemat pierwszy – jakie wymiary bloczków?
W Polsce najczęściej budowane są budynki ze ścianami, które będą ocieplone. Zazwyczaj są to mury o grubości 24cm lub 25cm (w zależności od elementów murowych), bo takie elementy murowe są stosowane na ściany zewnętrzne. które są później ocieplane oraz na ściany wewnętrzne nośne. Dlatego najczęściej stosuje się na tego rodzaju ściany bloczki SOLBET o szerokości 24 cm. Czyli to będą bloczki o wymiarach 24 x 24 x 59. Liczba bloczków, jaka przypada na 1 m2 wynosi 7 sztuk (jest to zresztą niezależne od szerokości bloczków, ponieważ wszystkie bloczki mają wysokość 24 cm i długość 59 cm. Tak grube mury zapewniają dostatecznie dużo miejsca, by oprzeć na nich stropy i zmieścić wieńce żelbetowe, które pełnią ważną funkcję w budynku.
Dylemat drugi – jaka gęstość?
Do budowy budynków jednorodzinnych, które są najczęściej budynkami dwukondygnacyjnymi, czyli parter + piętro albo parter + poddasze użytkowe w zupełności wystarczy zastosować bloczki o klasie gęstości 500 lub 600. Klasa gęstości oznacza średnią gęstość w stanie suchym. Z tym związane są inne właściwości, m.in. wytrzymałość na ściskanie oraz izolacyjność cieplna. Bloczki 500 SOLBET mają wytrzymałość na ściskanie 2,5 MPa, a bloczki 600 mają wytrzymałość na ściskanie 3 MPa. To w zupełności wystarczy do budowy tego typu budynków. (Uwaga(!) nie należy mylić wytrzymałości na ściskanie elementów murowych z wytrzymałością i nośnością muru). Obie klasy służą do budowy nawet wyższych budynków, więc podane wytrzymałości są wystarczające do budowy domu jednorodzinnego. Z gęstością związana jest również izolacyjność cieplna. Im mniejsza gęstość, czyli im lżejszy beton komórkowy, tym lepsze ma właściwości termoizolacyjne. Porównując 500 z 600 wynika, że dla 500 współczynnik przewodzenia ciepła (lambda) l = 0,135 W/mK, natomiast dla 600 l = 0,170 W/mK Im mniejsza wartość tym lepsza izolacyjność cieplna. Uproszczając temat, oznacza to, że ściana z 500 vs. ściana 600, to jakbyśmy mieli ściany ocieplone warstwą termoizolacji grubszej o 2 cm (to jest oczywiście duże uproszczenie, bo zależy to od całkowitej grubości ocieplenia).
Czyli pod względem wytrzymałości na ściskanie, izolacyjności cieplnej dochodzimy do wniosku, że różnice są bardzo niewielkie, zatem obojętne jest, czy wybierzemy 500, czy 600. No, chyba że są jakieś szczególne względy o których ma wiedzę projektant.
Należy jeszcze dodać, że 500 jest lżejsza od 600 o około 20 %, więc to dodatkowy atut dla wykonawcy, któremu łatwiej będzie budowało się z lżejszego materiału.
Dylemat trzeci – jakie profilowanie?
Mamy już wybrany format bloczków, klasę gęstości więc na koniec trzeba się jeszcze zdecydować na to, jakie bloczki wybrać w kontekście profilowania. Profilowania elementów murowych zostały wprowadzone po to, by ułatwić i przyspieszyć prace murarskie oraz zmniejszyć zużycie zaprawy, gdyż nie trzeba wypełniać spoin pionowych. Można więc wybrać bloczki profilowane na pióra i wpusty z uchwytami montażowymi. Wówczas zaprawą murarską wypełnia się spoiny poziome i pionowe w miejscach, w których nie będzie połączenia na pióra i wpusty (czyli w narożach ścian i w miejscach, w których są bloczki docięte). Kolejną opcją jest wybór bloczków profilowanych na wpust-wpust z uchwytami montażowymi. Te bloczki muruje się wypełniając spoiny poziome i pionowe. Zaprawę w spoinach pionowych nanosi się na powierzchnie bloczków, które się ze sobą stykają. Wpustów nie wypełnia się zaprawą. Trzecią opcję jest wybór bloczków bez profilowania z uchwytami montażowymi. Wówczas zaprawę nanosi się we wszystkich spoinach poziomych i pionowych. Wszystkie bloczki 24 cm posiadają uchwyty montażowe, których nie wypełnia się zaprawą.
Bloczki profilowane na pióra i wpusty produkowane są w kategorii wymiarowej TLMB i mają nazwę handlową Optimal Plus. Pozostałe bloczki to elementy kategorii TLMA o nazwie handlowej Optimal. Oznaczenie TLMB (TLMA) – Thin Layer Mortar Category B (lub A) – (dosłownie: zaprawa cienkowarstwowa kategorii B (lub A)). To najdokładniejsze bloczki, których odchyłki wymiarowe wynoszą dla bloczków TLMB ±1mm na wysokości oraz ±1,5mm na długości i szerokości bloczka, natomiast dla bloczków TLMA ±2mm na wysokości i szerokości bloczka oraz ±3mm na długości bloczka. Ściany na cienkie spoiny można murować zarówno z bloczków kategorii TLMB jak i TLMA.
Na które bloczki się zdecydować w kontekście profilowania? Dla inwestora jest to obojętne. No, może nie do końca, bo skoro zużycie zaprawy jest mniejsze dla bloczków profilowanych na pióra i wpusty, to koszty wymurowania ścian będą niższe. np. zużycie zaprawy jest mniejsze w przypadku murowania ścian z bloczków profilowanych na pióra i wpusty niż w przypadku murowania bez profilowania, albo z profilowaniem na wpust-wpust.
Co zatem wybrać?
Wybór tylko z pozoru wydaje się trudny, bo efekt końcowy będzie podobny – z każdego rodzaju bloczków SOLBET można wymurować precyzyjnie i szybko ściany na cienkie spoiny. Wybierajmy więc dowolnie. No, chyba, że może to być podyktowane warunkami szczególnymi, o których ma wiedzę projektant, więc dobrze by było się dowiedzieć. Może dobrym rozwiązaniem będzie kwestia dostępności.
Tomasz Rybarczyk
architekt
Ps. Dopisek od autora:
Jako projektant, kierownik budowy oraz product manager mam możliwość bezpośrednich rozmów z inwestorami na tematy budowania. Najczęstszym pytaniem jest: jaki materiał wybrać? Często inwestorzy chcą mieć wszystko NAJ. Najlepszy materiał, najcieplejszy materiał, najbardziej wytrzymały materiał. No i sami wpadają w pułapkę takiego myślenia. Nie tędy droga. Wg mnie idea NAJ to rozwiązanie najbardziej racjonalne (chyba nie ma takiego słowa bo coś może być racjonalne lub nie, a nie bardziej racjonalne). Tłumaczę, wówczas inwestorom: nie ma sensu, by ich dom był wybudowany z materiałów o największej wytrzymałości na ściskanie (np. 15MPa), bo nawet elementy murowe o wytrzymałości 2,5 MPa spełnią wymagania pod względem konstrukcyjnym. Nie ma sensu stosować bloczków najcieplejszych np. o klasie gęstości 400, bo ta klasa gęstości jest świetna, ale do ścian jednowarstwowych bez ocieplenia. Wówczas przy murach o dużym przekroju – bo takie ściany mają grubość 42cm jest to rozwiązanie racjonalne w tym przypadku. Pamiętajmy, idea NAJ polega na stosowaniu rozwiązań najbardziej racjonalnych (znowu to słowo). W tych wyborach bardzo dobrymi przewodnikami powinni być projektanci i kierownicy budów.
